Αναβλητικότητα: τελικά Τώρα ή Αργότερα;

Όλοι μπορούμε να φέρουμε στο μυαλό μας στιγμές που αναβάλαμε κάτι. Όλοι, άλλοι λιγότερο άλλοι περισσότερο, έχουμε απλά καθυστερήσει “κάτι” ή έχουμε σπαταλήσει μέχρι και το τελευταίο λεπτό που μπορούσαμε, προκειμένου να καταπιαστούμε όσο το δυνατόν πιο αργά με αυτό το “κάτι”. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό ενός ορκισμένου τεμπέλη; Ενός  ενεργητικού ατόμου που απλά χρειάζεται μία στιγμή ξεκούρασης; Ή πρόκειται για κάτι παραπάνω;

Πώς θα μπορούσε να εξηγηθεί η αναβλητικότητα;

Φόβος Αποτυχίας & Φόβος Απόρριψης

Ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον, συνεπώς, αποζητά την αποδοχή και την αναγνώρισή του ως ενεργό μέλος μίας ευρύτερης κοινωνικής ομάδας. Αντίστοιχα, αποφεύγει την υποτίμηση, τα αρνητικά σχόλια, την κριτική. Όλοι μας! Ωστόσο, αν αυτή η επιθυμία αναγνώρισης γίνει πολύ έντονη ή μάλιστα αν δεν εκπληρωθεί σε ένα μεγάλο βαθμό, τότε δημιουργούνται φόβοι. Το άτομο βρίσκεται σε μία διαρκή αυτοαξιολόγηση του εαυτού, φοβούμενο πως δεν θα λάβει θετικές αντιδράσεις παρά μόνο υποτίμηση και αδιαφορία από τους γύρω του για το αποτέλεσμα που προέκυψε. Το γεγονός αυτό, οδηγεί το άτομο να αναβάλλει ώστε να μην χρειαστεί ποτέ να φτάσει στο τελικό αποτέλεσμα, άρα και στις αντιδράσεις των γύρω του.

Περίπτωση: ” Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, είχα μία ανοδικά επιτυχημένη πορεία. Καλή μαθήτρια, καλή σε εξωσχολικές δραστηριότητες, πρώτη στο πανεπιστήμιο της επιλογής μου…αλλά όταν ήρθε η ώρα για το πτυχίο των αγγλικών, ούσα πια φοιτήτρια, ένιωθα τόσο μεγάλο φόβο και ενοχές για το αν θα αποτύχω και απογοητεύσω τους γονείς μου, που το μόνο που κατάφερνα να κάνω πλέον με επιτυχία ήταν να αναβάλλω διαρκώς τις τελικές εξετάσεις.”

Ιδιοσυγκρασιακά Χαρακτηριστικά

Όλοι επιθυμούμε οι προσπάθειές μας να αγγίζουν το τέλειο. Όλοι έχουμε άγχος για αυτό, ενώ πολλοί από εμάς έχει τύχει να τρομάζουμε στην ιδέα πως δεν θα προλάβουμε χρονικά να ανταπεξέλθουμε. Όταν όλα αυτά (ίσως και άλλα πολλά) θα μπορούσαν να θεωρηθούν στοιχεία του χαρακτήρα μας, τότε η αναβλητικότητα είναι αυτή που έρχεται πρώτα. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο μετατίθεται το βαρύ συναισθηματικό φορτίο (π.χ. του άγχους) στην κάθε επόμενη μέρα.

Περίπτωση: “Η αλήθεια είναι ότι υπερεκτίμησα τις δυνατότητές μου! Θεώρησα ότι θα μπορούσα να αναλάβω παραπάνω projects στη δουλειά από όσα συνήθως, για να πάρω την προαγωγή. Παρόλα αυτά, το υπερβολικό άγχος ένιωθα να με φθείρει και να με κουράζει παίρνοντας κάθε μέρα ρεπό από τις υποχρεώσεις που είχα αναλάβει.”

Με λίγα λόγια η αναβλητικότητα είναι η αλλαγή της χαράς για δημιουργία σε ανικανότητα. Γιατί; Γιατί ανησυχούμε υπερβολικά για το αποτέλεσμα (λόγω άγχους και γνώμης τρίτων). Και δεν θα ανησυχούσαμε αν ξέραμε πως ο στόχος ανταποκρίνεται στις ικανότητές μας. Οι περισσότεροι έχουμε την τάση να θέτουμε υψηλούς και απαιτητικούς στόχους για τον εαυτό μας, για το “Μπράβο!” που θα ακούσουμε…αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα και επιτυχία. Ο στόχος πρέπει να είναι ανάλογος των δυνατοτήτων μας έτσι ώστε να μπορέσουμε να δραστηριοποιηθούμε υποκινούμενοι από δημιουργικό άγχος και απολαμβάνοντας την διαδικασία επίτευξης.