Ένα παρελθόν, πολλές ιστορίες: Τα εργαλεία μέσα μας

Ένα παρελθόν, πολλές ιστορίες!

Όλοι οι άνθρωποι φέρουμε ένα παρελθόν μέσα μας. Το παρελθόν είναι όλες εκείνες οι εμπειρίες και όλα εκείνα τα βιώματα που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς μας γενικά, καθώς και των διαφόρων αξιών, πεποιθήσεων, ιδεολογιών, προσδοκιών ειδικά. Με μία λέξη, το παρελθόν είναι γνώση. Συνεπώς, δεν πρόκειται για μία ιστορία, αλλά για πολλές ιστορίες μαζί.

Ο άνθρωπος, λοιπόν, είναι αποτέλεσμα πολλών ιστοριών μαζί. Κάθε ιστορία φέρει τη δική της γνώση, πώς δηλαδή ο άνθρωπος έχει μάθει να αντιδράει και να φέρεται σε μία συγκεκριμένη συνθήκη, η οποία είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων παραγόντων.
 

Μαύρο, άσπρο ή γκρι;

Όλοι μας έχουμε βρεθεί, έστω για μία φορά στη ζωή μας, στην άκρη ενός γκρεμού. Συσσωρευμένα άλυτα προβλήματα στα οποία μάλιστα προστίθενται κι άλλα, κι εμείς αδύναμοι να ανταπεξέλθουμε. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει, όπως είναι λογικό, τόσο τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας όσο και τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε τα γεγονότα στη ζωή μας. Ξαφνικά όλη η ζωή μας παίρνει μαύρο χρώμα κι εμείς αδυνατούμε να βρούμε έστω μία γκρίζα απόχρωση.
 

Δεν μπορούμε να βρούμε μία γκρίζα απόχρωση επειδή δεν υπάρχει ή επειδή δεν σκεφτόμαστε καθαρά;

Όταν είμαστε καλά με τη ζωή μας και ξαφνικά παρουσιάζουμε μία προβληματική συμπεριφορά (π.χ. γκρίνια), σημαίνει πως κάτι έχει αλλάξει στη ζωή μας, και μάλιστα, αυτή η αλλαγή έχει γίνει ιδιαίτερα αντιληπτή και πιθανώς δυσλειτουργική. Ωστόσο, η αλλαγή είναι αντιληπτή όχι επειδή πρόκειται απλά για ένα αντικειμενικό γεγονός, αλλά επειδή πριν ζούσαμε με αυτό το “κάτι”, το οποίο φέρει μία γνώση γεμάτο αξίες, πεποιθήσεις, βιώματα, και έτσι η απουσία “του” είναι αισθητή.
 

Περίπτωση 1

Ένα παντρεμένο ζευγάρι συνήθιζε κάθε πρωί να ετοιμάζει πρωινό και πίνοντας καφέ να συζητούν. Αυτή η στιγμή ήταν ιδιαίτερα σημαντική για αυτούς, καθώς λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων δεν υπήρχε άλλη στιγμή της ημέρας που θα μπορούσαν ήρεμα να καθίσουν και να κουβεντιάσουν. Με τον ερχομό του πρώτου παιδιού όλα άλλαξαν. Το πρωί ο σύζυγος έπινε μόνος καφέ και η σύζυγος έτρεχε να προλάβει να ετοιμάσει τόσο την ίδια όσο και το παιδί για τη δουλειά και το σχολείο αντίστοιχα. Η σύζυγος έγινε ιδιαίτερα νευρική.

Για τη γυναίκα αυτή, η πεμπτουσία της σχέσης ήταν αυτή η στιγμή το πρωί. Να μοιράζεται μαζί με τον σύζυγό της την προετοιμασία του πρωινού καθώς και τους προσωπικούς της προβληματισμούς μέσα από συζητήσεις. Θα μπορούσαμε να πούμε πως πρόκειται για την αξία του να μοιράζεσαι πράγματα και καταστάσεις με τον σύντροφο, μία αξία που ίσως την γνώριζε από παλιά και τώρα τη στερείται. Σίγουρα, πάντως, τα νεύρα της γυναίκας δεν είναι το πρόβλημα, αλλά το αποτέλεσμα του προβλήματος.

Ακόμα κι αν δεν είναι ιδιαίτερα εμφανής η αιτία της προβληματικής συμπεριφοράς, με μία βαθύτερη ανασκόπηση του παρελθόντος θα βρεθεί έστω μία γκρίζα ζώνη.
 

Περίπτωση 2

Μία γυναίκα κακοποιείται χρόνια από τον πατέρα της και έπειτα από τον φίλο της. Παρόλα αυτά, αναζητά βοήθεια λέγοντας πως δεν τη σέβονται σαν άνθρωπο και καταπατήθηκε η αξιοπρέπειά της. Το ερώτημα είναι: “Μα ούσα κακοποιημένη σε όλη της τη ζωή από άτομα του στενού κοινωνικού της περίγυρου, πώς γνωρίζει πως η βία είναι κάτι κακό και μάλιστα, καταπατά την αξιοπρέπειά της;”

Με μία βαθύτερη ανασκόπηση φτάνουμε σε ένα καλοκαίρι στο χωριό της με τους αγαπημένους της παππούδες. Όταν εκείνη, ούσα ένα μικρό κοριτσάκι, έκανε μία αταξία φοβήθηκε μήπως τη χτυπήσουν και κρύφτηκε. Τότε ο παππούς της, την πήρε αγκαλιά και της είπε πως: “Δεν είναι καλό να χτυπάμε τα καλά κοριτσάκια ακόμα κι αν κάνουν λάθη! Πρέπει να τα αγαπάμε!”. Συνεπώς, και πάλι υπάρχει μία γνώση η οποία συνδέεται με μία αξία της γυναίκας αυτής, η οποία καταπατήθηκε.
 

Τα εργαλεία μέσα μας!

Όταν, λοιπόν, πιάνουμε τον εαυτό μας αδύναμο και ανίκανο να αντιμετωπίσει μία κατάσταση, ας ανατρέξουμε στο παρελθόν. Κάπου κάποτε είχαμε βιώσει πάλι μία παρόμοια κατάσταση όπου μας πήραν κάτι ή μας καταπάτησαν κάτι σημαντικό για μας και εμείς αντισταθήκαμε. Δεν μας ενδιαφέρει αν αντισταθήκαμε με επιτυχία ή όχι, αλλά μας ενδιαφέρει ότι κάτι μας ώθησε να δραστηριοποιηθούμε για μία θετική αλλαγή. Αυτό το “κάτι”, το κίνητρο, είναι στην εργαλειοθήκη του καθενός, την οποία φέρουμε μέσα μας. Αρκεί σε κάθε επόμενη στιγμή μετά από μία εσωτερική αναζήτηση να μπορέσουμε να ανασύρουμε το κατάλληλο “εργαλείο”.

Εξάλλου “πιστεύω ότι το μέλλον δεν είναι παρά ξανά το παρελθόν, που μπαίνει από άλλη πόρτα!” Arthur Wing Pinero

Αλεξία Σταθάκη