Αν ένα παιδί δεν διαβάζει παίρνοντας χαμηλούς βαθμούς δεν έχει την κοινωνική αποδοχή. Αν, μάλιστα, δεν σπουδάσει θεωρείται αποτυχημένο χωρίς κάποιο στήριγμα για μια καλή επαγγελματική σταδιοδρομία. Η ύπαρξη ενός πτυχίου στο βιογραφικό του παιδιού προσδίδει κύρος και σιγουριά. Νομίζω πως όλοι συμφωνούμε πως αυτές οι αντιλήψεις υπήρχαν, υπάρχουν και πολύ πιθανά συνεχίσουν να υπάρχουν στην κοινωνία μας.
Αρχικά, ας αναλογιστούμε αν επιθυμούμε οι παραπάνω αντιλήψεις που έχουν εδραιωθεί στην κοινωνία να επηρεάσουν τον τρόπο διαπαιδαγώγησής μας. Θέλουμε να πιέζουμε διαρκώς το παιδί μας να διαβάσει, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μία θλιμμένη και κουρασμένη προσωπικότητα ή θέλουμε μία υγιή προσωπικότητα. Ένα παιδί μπορεί να εξελιχθεί σε έναν λειτουργικό ενήλικα, ακόμα και αν κάποτε στην Γ’ δημοτικού είχε χαμηλούς βαθμούς.
Ωστόσο, θα πρέπει να ενισχύσουμε το παιδί μας ώστε να αναλάβει τις σχολικές του υποχρεώσεις και μάλιστα, να ξεκαθαρίσουμε πως πρόκειται για μία δική του προσωπική υπόθεση χωρίς αυτό να σημαίνει πως αν χρειαστεί τη βοήθειά μας δεν θα το βοηθήσουμε. Θα πρέπει να του τονίσουμε πως σε κάθε ηλικία υπάρχουν κάποιες υποχρεώσεις, οι οποίες δεν είναι απαραίτητο να μας αρέσουν. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα μάθει από μικρή ηλικία να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του και να είναι υπεύθυνο. Όμως, προκειμένου να βοηθήσουμε το παιδί μας να είναι υπεύθυνο με τις σχολικές του υποχρεώσεις δεν αρκεί μία προκαθορισμένη ώρα διαβάσματος, αλλά πρέπει να οργανωθεί όλη η οικογένεια μέσα σε αυτό. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να υπάρχει μία ώρα διαβάσματος την οποία όμως θα σέβονται όλα τα μέλη της οικογένειας αποφεύγοντας να διασπούν την προσοχή του παιδιού.
1. Χώρος & Χρόνος: το γραφείο είναι μία πολύ σημαντική υπόθεση. Θα πρέπει να είναι συμμαζεμένο και λειτουργικό, καθώς εκεί θα πρέπει να απλώσει άλλα βιβλία κάθε φορά και να αναζητά ίσως διαφορετικό εξοπλισμό. Επίσης, καλό θα ήταν το γραφείο να μην είναι τοποθετημένο κοντά σε παράθυρο καθώς ενισχύεται η διάσπαση προσοχής του. Ο χρόνος θα πρέπει, εξίσου, να ληφθεί υπόψη. Δεν γίνεται ένα παιδί να είναι συγκεντρωμένο μετά από το μεσημεριανό του φαγητό ή όταν παίζει η αγαπημένη του εκπομπή στην τηλεόραση.
2. Ενίσχυση της Συγκέντρωσης: αυτό επιτυγχάνεται μέσω μικρών διαλειμμάτων. Μάλιστα, μία επιβράβευση μετά την ολοκλήρωση των σχολικών καθηκόντων θα ενισχύσει την συμπεριφορά διαβάσματος του παιδιού (π.χ. μπορούμε να του ετοιμάσουμε το αγαπημένο του κολατσιό ή να δει μία ώρα παραπάνω τηλεόραση κτλ.). Η επιβράβευση θα πρέπει να υπάρχει στο μυαλό μας ακόμα και αν το παιδί δεν φέρει τους ποθητούς υψηλούς βαθμούς, καθώς εμάς μας ενδιαφέρει η προσπάθεια που καταβάλλει κι όχι το αποτέλεσμα.
3. Εκμάθηση Τεχνικών Διαβάσματος (λ.χ. δύσκολα μαθήματα στην αρχή, τακτές επαναλήψεις κτλ.)
4. Παιχνίδι & Μάθηση: μπορούμε να αξιοποιήσουμε οτιδήποτε υπάρχει στην καθημερινότητά μας (π.χ. πίνακες, αφίσες, όσπρια για ενίσχυση της αριθμητικής, ζωγραφική κτλ.) ώστε να ενισχύσουμε τη συμπεριφορά διαβάσματος του παιδιού. Μπορούμε εμείς να οργανώσουμε ένα παιχνίδι-μάθησης και μέσα από αυτό το παιδί να κάνει επανάληψη χωρίς να το αντιλαμβάνεται σαν μία κλασική ανιαρή διαδικασία διαβάσματος.
Είναι άξιο να σημειωθεί ότι αν το παιδί για οποιονδήποτε λόγο δεν επιθυμεί να διαβάσει καλύτερα να μην το εξαναγκάσουμε, καθώς θα έχουμε αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά. Καλό θα ήταν να κάνουμε μία μικρή συμφωνία με το παιδί λέγοντας π.χ. “Θα παίξεις τώρα αλλά σε μία ώρα θα ολοκληρώσεις τα σχολικά σου καθήκοντα.” Επίσης, καλό θα ήταν να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε την ευρεία έννοια του σχολείου σαν τιμωρία: “Δεν ήσουν καλό παιδί. Δεν θα βγεις. Θα κάτσεις να διαβάσεις.” Με αυτόν τον τρόπο θα οδηγήσουμε το παιδί να μισήσει το διάβασμα.
Καλό Διάβασμα λοιπόν!!!
Αλεξία Σταθάκη, Ψυχολόγος