Η αθλητική ψυχολογία είναι ένας κλάδος της ψυχολογίας, σχετικά νέος, ο οποίος αφορά τους αθλητές αλλά και τους συνεργάτες τους, σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο.Πιο συγκεκριμένα η αθλητική ψυχολογία αφορά:
- τους αθλητές σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο
- τους προπονητές
- τους διαιτητές
- τα διοικητικά μέλη των ομάδων που έχουν άμεση σχέση με το αγωνιστικό κομμάτι
- τους γονείς των αθλητών, αν οι αθλητές είναι ανήλικοι.
Βασικό μέλημα του αθλητικού ψυχολόγου είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων που αφορούν τόσο τον αθλητή και την ψυχολογία του σε προσωπικό επίπεδο, όσο και την γενική ομαλή λειτουργία της ομάδας. Για να πραγματοποιηθεί ο παραπάνω στόχος απαραίτητη είναι η συνεργασία του ψυχολόγου με όλη την ομάδα για την καλύτερη ενίσχυση τόσο των αθλητών, όσο και των προπονητών.
Πιο συγκεκριμένα στόχος των συνεδριών μιας ομάδας με αθλητικό ψυχολόγο είναι:
- η μεγιστοποίηση της απόδοσης των αθλητών
- η διαχείριση της ήττας και της νίκης
- η διαχείριση του άγχους εντός και εκτός του αθλητικού χώρου
- η αξιολόγηση και διατήρηση της ψυχολογική κατάστασης των αθλητών και των προπονητών
- η διατήρηση των κινήτρων
- η δέσμευση στον στόχο
- εδραίωση αποφασιστικότητας και αγωνιστηκότητας
- εκμάθηση τρόπων άμεσης επίλυσης πιθανών συγκρούσεων
- η λειτουργία σε ομαδικό πνεύμα
- η υγιής απελευθέρωση ενέργειας
- η εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης ξαφνικών αλλαγών λόγω τερματισμού καριέρας ή προσωρινής διακοπής λόγω τραυματισμού.
Πρόγραμμα Ψυχολογικής Προετοιμασίας
Το Πρόγραμμα Ψυχολογικής Προετοιμασίας εφαρμόζεται σε ομαδικό πλαίσιο στη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου αλλά και της προετοιμασίας και έχει ως στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διαχείριση δυσλειτουργικών συναισθημάτων και καταστάσεων που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τον αθλητή και κατά συνέπεια την απόδοσή του.Το πρόγραμμα απαρτίζεται από 4 στάδια τα οποία είναι άμεσα συνδεδεμένα μεταξύ τους.
- Το πρώτο στάδιο αφορά την λήψη ιστορικού και την αξιολόγηση της ψυχολογικής κατάστασης κάθε αθλητή και προπονητή με τη χρήση ερωτηματολογίων καθώς και την αξιολόγηση της συνοχής και της ομαδικότητας της ομάδας. Στο στάδιο αυτό επιπλέον θέτονται στόχοι τους οποίους ο αθλητής και ο προπονητής δεσμεύεται να τηρήσει. Τέλος γίνεται μία ενημέρωση για τις γενικές αρχές και τους τρόπους λειτουργίας της Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας .
- Στο δεύτερο στάδιο γίνεται εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης προβλημάτων σύμφωνα με τις αρχές της Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας. Πιο συγκεκριμένα η εκμάθηση τεχνικών αφορά το άγχος, τις κρίσεις στην ομάδα, την αυτοπεποίθηση του αθλητή, τη δυσκολία συγκέντρωσης και οτιδήποτε μπορεί να προβληματίζει τον αθλητή και να προσκόπτει την απόδοσή του.
- Στο τρίτο στάδιο ενθαρρύνεται η εφαρμογή των τεχνικών του δεύτερου σταδίου σε καθημερινές συνθήκες αγώνα και προπόνησης.
- Στο τέταρτο και τελικό στάδιο γίνεται αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός των αρχικών στόχων μετά την ολοκλήρωση της σεζόν καθώς και προετοιμασία για ενδεχόμενη διακοπή ή παύση του αθλητισμού.
Χρυσάνθη Μυρσινιά,
Ψυχολόγος-Νευροψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια